SREMSKI KARLOVCI

Prošlost Sremskih Karlovaca, živopisnog grada na obroncima Fruške gore, može se u kontinuitetu pratiti od 14. veka. Kao grad ( oppidum ), ili kaštel ( castrum ) Karom , navodi se po prvi put u pisanim dokumentima 1308. godine.

Pod turskom vlašću, u toku permanentnog naseljavanja Srema srpskim stanovništvom, Karlovci su postali jedno od najvećih i najznačajnijih gradskih naselja.

Iz 1532/33. po prvi put se spominje i sadašnji naziv ovog grada, u rukopisnom Otačniku manastira Krušedola.

Pod turskom vlašću, Karlovci su postojali do 1688, do Velikog Bečkog rata (1683-1699), kada su Turci u povlačenju prema Beogradu spalili i uništili ovo mesto. Veliki Bečki rat je okončan u Karlovcima 1699. godine, potpisivanjem Karlovačkog mira, uz posredništvo Engleske i Holandije, između članica Svete alijanse: Austrije, Poljske, Venecije i Turske. Sa Rusijom je Turska potpisala separatni mir u trajanju od dve godine.

Pregovori su trajali sedamdeset i dva dana, posle kojih je u potpunosti prekrojena politička karta Evrope u korist hrišćanskih naroda.

Na mestu gde je potpisan mir, podignuta je 1817. godine kapela posvećena Svetoj Gospi od mira.

Posle 1699. godine Karlovci postaju značajno trgovačko naselje, jer se preko ovog mesta usmeravaju trgovački putevi prema Turskoj. Blizina Dunava svakako je doprinosila još većem intenziviranju trgovine.

Od 16. veka Karlovci su postali jedno od crkvenih središta srpskog naroda. Posle Prve seobe Srba 1690. Karlovci postaju jedan od kandidata za novo središte srpskih arhijereja. Tek posle Trećeg crkvenog privilegovanog izbornog sabora, 1713. godine, odlučeno je da se novo središte mitropolita iz manastira Krušedola premesti u Karlovce.

1718. godine Karlovčani su obnovili Donju crkvu koju su Turci oštetili prilikom povlačenja posle bitke kod Petrovaradina 1716. a koja je podignuta 1710. godine.

Godine 1726. otvorila se u Karlovcima prva škola, zaslugom Mitropolita Mojseja Petrovića. Prvi učitelj bio je Maksim Suvorov, koji je iz Rusije doneo prve udžbenike.

1733. godine došla je u Karlovce još jedna grupa učitelja predvođena Emanuilom Kozačinskim, koji je kao profesor poetike i retorike predstavio sa svojim đacima prvu dramu u istoriji novije srpske književnosti, Tragikomediju o smrti poslednjeg srpskog cara Uroša V .

Godine 1746. izgrađen je novi hram Gornje Vavedenjske crkve na temeljima starog, po mnogo čemu sudeći, manastira iz 16. veka.

Godine 1739. u Karlovce se doselila brojna zajednica od 51 nemačke porodice i potom nastanila u podnožju Magarčevog brega oko Kapele mira koja je njihovom zaslugom i obnovljena.

Najznačajniji period u istoriji ovog grada započeo je od stupanja na položaj mitropolita Pavla Nenadovića 1749. godine. Oživeo je zapuštene škole, osnovao poseban crkveno narodni fond iz kojeg su se finansirali učitelji i sveštenici, osnovao je štampariju, podigao katedralnu (sabornu) crkvu posvećenu Sv Nikolaju, obnavljao je fruškogorske manastire, proširio i ukrasio dvor i obližnju baštu, poklonio mnogo knjiga za tadašnje škole. Koliko je bio značajan i nezamenljiv, potvrdiće i stanje kakvo je nastalo posle njegovog upokojenja (1768.), škole i fond su se ugasili i do dolaska mitropolita Stefana Stratimirovića u Karlovcima se malo od pređašnjeg sjaja održalo.

Nova zgrada rimokatoličke crkve je podignuta 1768. godine. Tada su Karlovce i nove crkve posetili budući car Josif II , princ Albert i feldmaršal Laudon.

U ovom periodu Karlovci su imali najviše zanatskih radionica i trgovačkih radnji (1770. bilo je 36 dućana i 144 zanatlije, oko 30-40 kafana i nekoliko hiljada jutara pod zasadima vinograda).

Bolnica u Karlovcima je podignuta 1770. godine u Donjem kraju.

Godine 1776. štampan je u Karlovcima prvi katalog mitropolijske biblioteke odakle saznajemo da je fond raspolagao sa 504 knjige i 104 stara rukopisa.

Od 1785-1788. zidala se u Karlovcima nova osnovna škola.

1787. godine građani Karlovaca su bili oslobođeni državnog kuluka.

Veliki požar u Karlovcima je izbio 1788. i tada je izgorela skoro čitava čaršija.

Karlovci su brzo obnovljeni zahvaljujući mitropolitu Stefanu Stratimiroviću, koji je dao novi podstrek ekonomskom usponu i novom preporodu. U Karlovcima su tada živeli najbogatiji Srbi, koji su sabirali u ovo mesto ogroman kapital i koji se uvek na pravi način kanalisao i upotrebljavao za korist svoga roda.

Jedan od takvih projekata bio je i osnivanje Karlovačke gimnazije. Osnovana je prilozima Dimitrija Anastasijevića Sabova (20000 forinti) i ostalih građana (s.19000). Car Leopold II poveljom od 11. 10. 1791.godine, odobrio je osnivanje gimnazije. Brigu o radu i životu gimnazije preuzeo je Patronat i Starateljstvo gimnazijskih fondova sa mitropolitom Stratimirovićem na čelu. Škola je otpočela sa radom 1. 11. 1792. u staroj zgradi Latinske škole gde se organizovala nastava do podizanja nove zgrade 1891.godine.

Mitropolit Stratimirović je 1794. godine osnovao i bogosloviju, a 1798. i internat Blagodjejanije, u kojem su stanovali i hranili se siromašni bogoslovi i gimnazijalci.

Vuk Stefanović Karadžić je u toku 1805, pa sve do kraja 1806. godine, učio u Karlovcima da čita srpski i nemački, završio slovensku gramatiku i celu aritmetiku i katihizis. U ovom periodu gimnaziju su pohađali Sima Milutinović Sarajlija i Dimitrije Davidović, sinovi Alekse i Jakova Nenadovića.

Početkom 19. veka u Karlovcima se otvara malo naučno društvo, poznatije kao Karlovački krug, koje je okupilo mnoge umne ličnosti, i koje se bavilo pitanjima jezika i istorije.

Prva apoteka je osnovana 1807.godine.

Trudeći se da nastavi kontinuitet umetničkog razvoja i negovanja pravoslavne ikonografije, mitropolit Stratimirović je 1809. godine osnovao Crtačku školu.

Do kraja 1811.godine završeno je zidanje zgrade Magistrata.

Mitropolit Stratimirović koji je svojom angažovanošću obeležio jednu epohu u Karlovcima, upokojio se 23. 09. 1836. godine i sahranjen u Sabornom hramu.

Majska skupština održana 13. (1.) maja 1848. godine, u Karlovcima. Tada je mitropolit Josif Rajačić proglašen za patrijarha, pukovnik Stefan Šupljikac za vojvodu, Đorđe Stratimirović za predsednika Glavnog odbora i komandanta srpske vojske, te zaključena borba protiv Mađara u odbranu narodnih i crkvenih prava. Srpski narod je proglašen za politički slobodan i nezavistan pod austrijskom krunom. Oblasti Srema Baranje, Bačke sa bečejskim distriktom i šajkaškim bataljonom, Banat sa Granicom i kikindskim distriktom proglašen je za Srpsku Vojvodinu. I upravo napadom mađarskih trupa iz Petrovaradina predvođeni generalom Hrabovskim 12. 06.1848. na Karlovce, otpočele su borbe Srba sa regularnom vojskom.

Neposredno pred revoluciju 1848. patrijarh Rajačić je podigao raskošnu rezidenciju Ilion (danas gradski muzej), sa malim vrtom i zimskom baštom.

1858. zauzimanjem patrijarha u Karlovcima je otvorena nova tipografija, koja je uspešno radila do 1866.godine.

U Karlovcima je održan i čuveni Blagoveštenski sabor 1861. godine, organizovan zbog odluke Beča da uspostavljajući kompromis sa mađarskom aristokratijom, utvrdi konačno teritorijalni integritet Ugarske, te zbog toga i ukine Vojvodstvo Srbiju i Tamiški Banat. Sabor je predstavio predloge i uslove pod kojim će se ova oblast integrisati sa Ugarskom.

U Karlovcima su se organizovali Narodno –crkveni sabori 1864, 1865 i 1869.

Obeležavajući tridesetogodišnjicu od smrti Branka Radičevića, inicijativom učenika Karlovačke gimnazije 22. 07. 1883. godine , posmrtni ostaci pesnikovi su uz veliku svetkovinu preneti iz Beča na Stražilovo.

Zaslugom patrijarha Germana Anđelića i njegovog naslednika Georgija Brankovića sa Mitrovačkim protom Stevanom Anđelićem, podignuta je nova zgrada Karlovačke gimnazije prema projektu mađarskog arhitekte Đule Partoša.

Drugo slavno karlovačko učilište, Bogoslovija je u vreme patrijarha Georgija Brankovića stasala u izuzetno uglednu školu, koja pružala izuzetno obrazovanje. 1900. godine podignut je prvi seminar za udoban i đacima primeren život.

Na inicijativu Patrijarha Brankovića, počela je da se gradi nova zgrada dvorske rezidencije 1892., prema projektu arh. Vladimira Nikolića. Zgrada je dovršena do 1884.godine. U dvoru se nalazi kapela Sv. Dimitrija, sa prelepim ikonostasom koji je naslikao Uroš Predić 1898.godine.

Srpska manastirska štamparija je otvorena 1895. zaslugom Ilariona Ruvarca i Platona Telečkog. Radila je vrlo plodno do 1941.godine. U Karlovcima su u ovom periodu izlazila dva značajna lista: Srpski sion od 1895 do 1907. i Brankovo kolo, književni časopis od 1895 do 1914. godine.

Slavnu kompoziciju Seoba Srba patrijarh Georgije Branković je naručio od Paje Jovanovića1895. za Milenijumsku izložbu u Budimpešti. Januara 1904. u Karlovcima je osnovano Sokolsko društvo.

Za vreme novog patrijarha Lukijana Bogdanovića Saborni hram je dobio sadašnji izgled 1909/10. prepravkom njene fasade, a zidovi iznad pevnica i stolova ukrašeni su monumentalnim kompozicijama Paje Jovanovića.

Dragoceni časopis za unapređenje istoriografije Arhiv za istoriju Srpske mitropolije karlovačke, izlazio je u Karlovcima od 1911 do 1914.

Ujedinjenje srpskih pravoslavnih eparhija organizovano je na Prvoj konferenciji pravoslavnih episkopa 31. 12.1918.u Karlovcima. Tada je proglašeno ujedinjenje crkava i uspostavljena Srpska patrijaršija.Svečano proglašenje SPC održano je u patrijaršijskom dvoru u Karlovcima 30. 08. 1920. Beograd je postao crkveno sedište, dok je rezidencija privremeno ostala u Karlovcima do 1936. godine.

Odmah posle Prvog Svetskog rata u Karlovcima se naselila značajna kolonija ruskih izbeglica. Ovde je stvorena Ruska zagranična crkva i formiran privremeni štab ruske carske vojske u izbeglištvu.

U osvit Drugog svetskog rata u Karlovcima je živelo više od 6000 stanovnika. Karlovci su oslobođeni 23. 10. 1944. kada je jedna četa Drugog bataljona Sedme vojvođanske brigade svečano umarširala u grad.

Danas su Karlovci zahvaljujući svojoj slavnoj prošlosti ostali važan kulturni i duhovni centar srpskog naroda.

Palata barona Rajačića građena je u prvoj polovini XVIII veka (1836-1848), a današnji izgled dobija 1920. godine. Zgradu je baron Rajačić otkupio od porodice Mioković-Hadži i renovirao je 1856. godine po planu bečkog arhitekte Sideka. Kolska kapija predstavlja poseban objekat na kojem se ispod trouglog timpanona nalazi grb Rajačića.

Iznad srednjeg prozora na spratu u središnjem delu piše: “Ilion”. Dvor dvorišnom fasadom prema Železničkoj ulici gleda na nekada prelepi park, koji je danas pretvoren u travnjak. U dvorištu dvorca se nalazi česma Patrijarhovac, posvećena Bogojavljenju, a izgrađena je 1864. godine. Dvor se nalazi u ulici Patrijarha Rajačića. Osnova zgrade je u obliku velikog slova “T” čiji srednji krak nije simetričan i prekratak je u poređanju sa glavnim pravougaonim delom osnove. Fasada u prizemlju ima tri ispada, a srednji deo je krunisan krovom na šest voda i dominira fasadom.

Danas je zgrada pretvorena u Gradski muzej Sremskih Karlovaca sa etnološkom zbirkom predmeta, sobom i kuhinjom sa kraja XIX veka. Prilikom obilaska u aprilu 2007. godine muzej je bio u fazi renoviranja.

Adresa: Patrijarha Rajačića, Sremski Karlovci

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

U eko kampu se nalazi sledeća infrastruktura: parcele za prikolice i autokuće,parcele za šatore,sanitarni objekat sa toaletima, tuševima i umivaonicima,prostorija za pranje sudova,recepcija,prostor za radionice (natkriveni drveni objekat sa tri stola i šest klupa),igralište za decu (ljuljaške, klackalice, peščanik, tobogan i penjalica),prostor za odmor i druženje (drvene klupe sa nadstrešnicama),roštiljska mesta,parking (na ulazu u kamp).

Ekokamp je u potpunosti ograđen drvenom ogradom, opremljen mobilijarom i dečjim igralištem od drveta koje predstavlja pravo uživanje za roditelje i decu.
Prilazni put je asfaltni, put koji vodi od Sremskih Karlovaca ka Stražilovu.

Adresa: Stražilovo, Sremski Karlovci

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Podignuta je u blizini mesta gde se odigrao jedan od najznačajnijih događaja novije istorije. Godine 1699. sklopljen je čuveni Karlovački mir između Hrišćanske alijanse (Austrija, Poljska, Venecija i Rusija), s jedne strane, i Turske s druge, uz posredovanje Holandije i Engleske.

Adresa: Karlovačkog mira, Sremski Karlovci

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

U Muzeju šibica u Sremskim Karlovcima izložena je kolekcija koju je oformila Jasna Novak (Zagreb, 1. jun 1925 – Beograd, 10. maj 2002.), koju poslednjih 15 godina Jovana Popović Benišek nastavlja da nadograđuje.

Od 2013. godine deo kolekcije stalno je izložen u prvom privatnom Muzeju šibica u Srbiji. Muzejske prostorije nalaze se u okviru adaptirane porodične kuće Jovane Popović Benišek.

Kolekcija danas sadrži preko 25 000 eksponata, koji potiču iz raznih zemalja i kontinenata. Izložene su kutijice različite po formi, veličini, dizajnu pa čak i materijalima – tu su cilindrična, zlatasta italijanska pakovanja ukrašena reprodukcijama slika umetnika svetskog renomea, remekdela japanske strpljivosti izrađena na peliru i svili, francuske šibice sa pikantnim motivima i predstavama.

Na temeljima brižljivo čuvanog materijala i dugotrajne studiozne analize, oblikovan je koncept postavke. Ova bogata kolekcija šibica, uz informacije o istorijatu šibica, kolekcionaru i samoj kolekciji omogućava uvid u promene koje su se desile u istoriji dizajna proteklih 170 godina, ali ona predstavlja i svojevrsnu hroniku društvenih promena.

Ova filumenistička kolekcija poseduje veliki broj nalepnica za kutije šibica.Neke od njih su došle pravo sa fabričke trake i još su u tabacima.

Adresa: Mitropolita Stratimirovića 72 Sremski Karlovci

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Objekat VIDMAR nalazi se u opštini Sremski Karlovci, Lipe 1, naselje Veliki Vrhovi, a na obroncima Fruške Gore, na Partizanskom putu, između Čortanovaca i Iriškog Venca. Udaljen je od Beograda 58 km, a od Novog Sada 18 km i dostupan je tokom cele godine, po svim vremenskim uslovima.

Okružen je zelenilom listopadnog i četinarskog drveća i nalazi se na uzvišici, pa sa njegove terase puca pogled na celu okolinu. Manastiri Krušedol i Velika Remeta udaljeni su oko 2,5 km, što čini boravak posetiocima još sadržajnijim.

Adresa: Lipe 1, naselje Veliki Vrhovi, Sremski Karlovci

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Kuća je stara oko 250 godina (trščara od naboja) i potiče iz druge polovine XVIII veka. Kuća je nameštena onovremenim nameštajem.

Na lokalitetu Fondacije se možete saživeti sa ljudima onog vremena, videti kako su živeli, šta su radili, kako su se odevali, hranili, u kakvim krevetima su spavali, kako su zimi zagrevali prostorije i kako su leti obezbeđivali rashlađivanje prostorija, videti.

Adresa: Andreja Volnog 1a, Sremski Karlovci

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.