SREMSKA MITROVICA

Teritorija grada Sremske Mitrovice se prostire na severozapadu Srbije, na kontaktu triju različitih morfoloških celina : sremske ravnice, mačvanske ravnice i fruškogorskog pobrđa. Površina iznosi 76.153 hektara i na njoj živi 85.902 stanovnika.

Grad se nalazi na 44 stepeni i 58 minuta severne geografske širine i 19 stepeni 36 minuta istočne geografske dužine i prostire se po južnom obodu sremske lesne terase i na aluvijalnoj ravni reke Save, na prosečnoj nadmorskoj visini od 82 m. Grad Sremsku Mitrovicu čini konurbacija tri naselja : Sremska Mitrovica i Laćarak na levoj i Mačvanska Mitrovica na desnoj obali reke Save i 23 seoska naselja.

Sremska Mitrovica je grad s veoma dugim kontinuitetom života u kojem je nekoliko puta iz osnova menjala ne samo svoje ime, već i svoju fizionomiju: isprva drveno ilirsko-keltsko naselje, zatim antički grad i prestonica, srednjovekovna varoš sa mnogo gospodara, orijentalna palanka s minaretima, pukovsko graničarsko mesto, zanatsko-trgovački centar u doba građanskog prosperiteta i, najzad, savremen industrijski grad u punom naponu jedne nove istorije.

Rimljani osvajaju Sirmijum krajem I veka stare ere. Grad raste vrtoglavom brzinom i u I veku nove ere stiče najviši gradski rang – postao je Colonia Flavia Sirniensium i dobija izuzetan vojnički i strateški značaj. U njemu se pripremaju ratne ekspedicije careva Trajana, Marka Aurelija i Klaudija II Gotskog. Od sredine III veka Sirmijum je postao ekonomsko središte čitave Panonije, te je dao Imperiji nekoliko velikih ljudi. U njemu ili u okolini rođeni su carevi Decije Trajan, Aurelijan, Prob i Maksimilijan, svi romanizovani Iliri-domoroci.

Potvrdu svog izuzetnog položaja u okviru Rimske imperije Sirmijum dobija u vreme tetrarhije kada postaje jedna od četiri prestonice carstva, grad sa carskom palatom, hipodromom, kovnicom novca, amfiteatrom, pozorištem, mnogobrojnim radionicama, javnim kupatilima, hramovima, kao i mnoštvom javnih palata i raskošnih vila.

Od 313. godine hrišćanska crkva u Sirmijumu igra veliku ulogu kao sedište episkopije. Gotovo jedan vek trajale su ogorčene verske borbe oko različitih učenja i jeresi. U gradu je održano pet crkvenih sabora. Poznate “sirmijske formule” rešavale su dogmatska pitanja značajna za čitav hrišćanski svet. U V veku razvoj grada je prekinut hunskim razaranjima. Gradom su naizmeničn ogospodarili Istočni Goti i Gepidi, sve dok ga Justin II nije priključio Istočnoj rimskoj državi. Polovinom VI veka u Srem su prodrli Avari sa prvim slovenskim grupama i 582. godine definitivno zauzeli i razorili Sirmijum.

U IX veku Srem se nalazi u sastavu Bugarske i uloga Sirmijuma raste, jer je u njemu, pošto su Bugari primili hrišćanstvo, osnovana episkopija. Smatra se da je slovenski prosvetitelj Metodije, pre nego što je otišao u Moravsku, bio episkop Sirmijuma. Dolaskom Mađara Sirmijumom naizmenično gospodare Vizantinci i Mađari, sve do 1180. godine kad vizantijska vlast zauvek nestaje s ovog tla, a od nekad slavnog grada ostaju samo ruševine. Jedino je još ostao obnovljeni manastir sv. Dimitrija s tvrđavom. Novo naselje, izraslo kraj zidina, dobija u XIII veku po manastiru svoje današnje ime Dmitrovica (latinski “Civitas Sancti Demetri”, mađarski “Szava Szent-Demeter”).

Pred turskom najezdom mađarsko stanovništvo se povlači ka svojoj matici, a Srbi se sve više doseljavaju, tako da je Srem tokom jednog veka postao srpska oblast, a despot Stevan Lazarević, među ostalim posedima, dobija i Mitrovicu. Posle 1529. godine Srem je konačno u sastavu turskog carstva. Za nekoliko decenija Mitrovica se od opustošenog mesta pretvorila u Šeher-Dimitrovice, grad orijentalnog tipa sa velikom čaršijom, koji je postao privredni i administrativni centar Srema. Mirom u Požarevcu grad je oslobođen od Turaka i pripojen Habzburškoj monarhiji. Sredinom XVIII veka osnovan je Deveti petrovaradinski graničarski puk sa sedištem u Mitrovici. Graničarska komanda podiže oko trideset zgrada, kao vojno središte puka.

Grad Sirmijum, na mestu gde se danas nalazi Sremska Mitrovica, bio je jedna od prestonica rimskog carstva i spadao je u najveće metropole svog vremena. Sirmijum, kao naselje potiče još iz prastarih keltskih vremena, a nastao je pre 7.000 godina.

Antička istorija Sirmijuma obuhvata vreme od oko šest vekova, prateći sjaj i padove “najmoćnije imperije sveta”. Prvi pomen Sirmijuma u pisanim izvorima potiče iz kraja I vek p.n.e. Sirmijum nije osnovan, on je nastajao na Savi, na jednoj od ranih prirodnih komunikacija između Akvileje na Jadranskom moru i Podunavlja. U vreme flavijske dinastije Sirmijum je stekao najviši gradski rang, postao je Colonia Flavia Sirmiensium. Najsnažnija urbana ekspanzija počela je od kraja III veka i trajala je kroz čitav IV i delimično V vek. Najveći istoričar IV veka Amijan Marcelin ga naziva “mnogoljudnom slavnom majkom gradova”.

U IV veku Sirmijum je već imao potpuno oblikovanu fizionomiju raskošne prestonice. U centru grada nalazio se prostrani trg – forum okružen javnim i upravnim zgradama. U blizini je dominirao carski dvor sa bazilikom i gradskom većnicom, kovnicom novca, žitnicom, kupatilima i hramovima. Okolo su bile mnogobrojne palate ukrašene kamenim fasadama, mozaicima i freskama, zatim radionice i livnice metala i stakla, raznovrsne prodavnice i tržnice. Sirmijum je imao pozorište, amfiteatar i veliki hipodrom uz carsku palatu.

U Njegovoj areni davali su predstave čuveni gladijatori, a u Njegovom pozorištu gostovali su i glumci iz Grčke. Ovde su rođeni i čuveni rimski carevi Decije Trajan, Aurelijan, Prob i Maksimijan, koji su bili ne samo dobri ratnici već i svestrani graditelji. Istorija antičkog grada Sirmijuma završava se Njegovim padom pod vlast Avara 582. godine.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Nalazi se u najužem centru Sremske Mitrovice na Solarnom trgu. Prefekt Leontije, istorijska ličnost, sagradio je u Sirmiumu, posle onog u Solunu, hram posvećen svetom Dimitriju. Ugledni naučnici tvde da crkva ne može biti starija od 427. godine, ali prethodi 441. godini kada su Huni zauzeli Sirmium. Bazilika svetog Dimitrija ima veliki značaj kao istorijski spomenik i trag one civilizacije koju su Sloveni zatekli u Sremu i čiju su tradiciju preuzeli.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Grad Sirmijum, na mestu gde se danas nalazi Sremska Mitrovica, bio je jedna od prestonica rimskog carstva i spadao je u najveće metropole svog vremena. Sirmijum, kao naselje potiče još iz prastarih keltskih vremena, a tragovi naseljavanja potiču još od pre 7.000 godina.

U vreme flavijske dinastije Sirmijum je stekao najviši gradski rang, postao je Colonia Flavia Sirmiensium. Najsnažnija urbana ekspanzija počela je od kraja III veka i trajala je kroz čitav IV i delimično V vek. Poznati rimski pisac iz IV veka Amijan Marcelin naziva ga slavna i mnogoljudna majka gradova.

Sremska Mitrovica je bila jedan od najvećih jugoslovenskih arheoloških centara. Prilikom arheoloških istraživanja Sirmijuma pored Carske palate sa rimskim cirkusom, otkrivene su i druge monumentalne javne gradjevine kao što su tzv. ,,Licinijeve terme’’, žitnica (horreum), trgovačke i zanatske četvrti. Pronađene su luksuzne gradske vile, ali i višespratne stambene zgrade, zvane insulae, u kojima je živelo siromašnije stanovništvo. Grad je bio zaštićen moćnim bedemima, a snabdevao se vodom preko akvadukta sa izvora fruškogorskog potoka Vranjaša. Ulice su imale portike, kanalizaciju i bile su popločane kamenom. U gradu je tada radila kovnica novca, radionice za izradu raznih predmeta od plemenitih metala, stakla, keramike, a proizvodile su se i opeke.

Sirmijum je bio jedno od sedišta ranog hrišćanstva, ali i mesto stradanja hrišćanskih mučenika. O ovom svedoče ostaci hrišćanske bazilike u samom centru grada. Na Žitnom trgu, na ostacima zanatske četvrti iz rimskog doba, svake godine – tokom juna meseca održava se festival besedništva, u spomen na antičku slavu ovog grada.

Prva sistematska arheološka istraživanja Sirmijuma počela su 1957. godine, sa Carskom palatom (lokalitet 1a). Lokalitet je otkriven prilikom pripreme terena za izgradnju stambene zgrade. Radovi su najpre zaustavljeni privremeno, a zatim trajno kada su otkiveni masivni zidovi, ostaci grejnog sistema i podni mozaici. Otkriće rimskog cirkusa (hipodrom kod Grka) u neposrednoj blizini palate pružio je presudne argumente da se objekat identifikuje kao carska palata.

Građevinski kompleks palata-cirkus je jedan od najvažnijih arheoloških nalazišta u Sremskoj Mitrovici. Podignut je krajem III ili početkom IV veka u jugoistočnom, elitnom delu grada,  uz reku Savu. Bezbednost su mu je  pružao novoizgrađeni gradski  odbrambeni zid.

Carske palate u rimsko doba su imale službeni prostor za obavljanje carskih dužnosti (oficijelni deo), a takođe i privatne prostorije za stanovanje cara i njegove porodice (rezidencijalni deo). Cirkusi podignuti uz palate predstavljaju zvaničan arhitektonski sklop za ceremonijalno pokazivanje vladara svom narodu. U njima su se odvijale trke kolima (bigae, quadrigae) koje su bile najpopularniji sport u antičkom svetu. Rimski cirkusi su poznati širom carstva, a  Sirmijumski cirkus je jedini koji je do sada otkriven u našoj zemlji.

Na lokalitetu se danas može videti samo jedan deo imperijalnog kompleksa. Prezentovani zidovi i podovi u većem delu predstavljaju stambeni deo palate. O luksuznoj unutrašnjoj dekoraciji svedoče fragmenti fresaka, mozaički podovi, arhitektonska dekoracija od raznovrsnog kamena koji je dopreman sa raznih strana sveta: iz Egipta, Male Azije, Grčke, Italije… Instalacije za zagrevanje toplim vazduhom otkrivene su ispod skoro svakog poda prostorija palate. O dužini nastanjivanja i čestoj upotrebi palate svedoče brojne prepravke, mozaički podovi u nekoliko nivoa i brojni arheološki nalazi.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Lekin salaš se nalazi u blizini reke Save, na putu Sremska Mitrovica – Šabac. Poseduje dva jezera, termalnu vodu, restoran, terasu (100 mesta), prenoćište (20 osoba), parking (40 vozila). Domaća kuhinja, sportski ribolov, jahanje, vožnja čezama, obilazak okoline, deo su sadržaja u kojem možete uživati.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Objekat je sagrađen od pravilno klesanih tesanika. Severni i južni zid imaju po jednu nišu s profilisanim lukom. Ispod vrata s nadvratnikom, na severnom zidu pored niše, pronađen je prag. Pod prostorije uglavnom je očuvan, a sastoji se od naboja preko koga su bile postavljene drvene daske. Na svodu je otvor za ventilaciju. Od pokretnih nalaza, sem keramike koja pripada turskom periodu, pronađene su životinjske kosti i predmeti od gvožđa (klinovi i potkovice). severni i istočni deo građevine nisu ispitani. Narodno predanje vezuje ime mesta za Grgura. Arheološka iskopavanja i preventivna zaštita izvršena su tokom 1978. i 1980. godine.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Ignjat Jung, stalni poverenik Narodnog muzeja u Zagrebu, zaljubljenik u starine je upoznao stručnu javnost u periodu od 1885. do 1908. godine putem 200 dugih pisama sa izuzetnim crtežima, skicama i planovima rimskog Sirmijuma i drugih antičkih spomenika u Sremu i svojim predanim radom otvorio put arheologiji današnjice.

Muzej u Sremskoj Mitrovici osnovan je u junu 1885. godine, na inicijativu prvog gradonačelnika Ćire pl. Milekića, posle ukidanja Vojne granice u Sremu. Na žalost muzej nije dobio prostorije, ali su rimski kameni spomenici postavljeni u gradskom parku.

Prvo je otvoren Muzej crkvene umetnosti u Staroj srpskoj crkvi a u 1948. godini otvorena je i prva stalna izložba u kući porodice Bajić, građanskoj kući sa kraja XVIII veka. U dvorište ove zgrade premešteni su spomenici iz gradskog parka koji čine osnovu sadašnje postavke.

Danas Muzej Srema postoji u dve zgrade. 1982. godine muzej je proširen na zgradu Brigadirquartier ( XVIII, dograđena krajem XIX veka), gde su smeštena odeljenja istorije, istorije umetnosti i etnologije, kao i upravno-administrativni deo, uz izuzetno bogatu biblioteku i opremljenu fotolaboratoriju.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Plaža Brioni se nalazi na obali reke Save u Sremskoj Mitrovici. Plaža je izuzetno popularna destinacija za sve stanovnike Sremske Mitrovice, ali i stanovnike iz okolnih naselja, naraočito u letnjem periodu,kada je potrebno osvežiti se i naći zaklon od jakog sunca.

U sastavu plaže nalaze se sportski tereni za košarku , odbojku i stoni tenis i sadržaji za najmađe posetioce.Opremljena je toaletima, tuševima i kabinama za presvlačenje, a o bezbednosti velikog broja posetilaca brinu se spasilačka i lekarska ekipa.
Brojni ugostiteljski objeki sa bogatom ponudom upotpuniće boravak na jednoj od najlepših gradskih plaža.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Istočno od Sremske Mitrovice, na oko 4 km od sela Šašinci, nalazi se polje Leget. Delovi Timočke divizije I poziva izvršili su 6. septembra 1914. prelaz i forsiranje reke save u cilju angažovanja jačih austrougarskih snaga.

Iako se ovaj manevar završio porazom, za operaciju srpske vojske i saveznika imao je veliki značaj, vezujući jače neprijateljske snage i pomogavši I srpskoj armiji da uspešno pređu Savu. smanjen je i pritisak na saveznike, kako na zapadu tako i na istoku. Mesto bitke obeležeili su prvo Austrijanci jednim drvenim krstom na postolju od kamena. na krstu se nalazio tekst i na nemačkom i na srpskom jeziku, u spomen borcima obe vojske koji su tu izginuli. Na istom mestu Sokolsko društvo Sremske Mitrovice podiglo je 1923. godine spomenik visine 8 m, izrađen od opeke i betona u formi piramide na postolju, omalterisan i obojen u belo. Na južnoj strani spomenika nalaze se dva bronzana reljefa, a na severnoj grb u obliku dvoglavog orla raširenih krila. Na tri strane je uklesan tekst u spomen izginulim borcima.

Ispred spomenika je pet zajedničkih grobnica poginulim srpskim vojnicima, ograđenih metalnom ogradom.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Očuvanost izvornih pejsaža, autentična folkorna obeležja i kulturno-istorijski spomenici predstavljaju Zasavicu kao jedinstvenu i zaokruženu turističku celinu.

Živopisna smena šuma, vlažnih livada, širokih obala i same vode, bogatstvo biljnih i životinjskih vrsta, tradicionalan način života na reci oslikan kroz folklor i svakodnevni život, istorijsko nasledje koje seže u pradavna vremena, pruža posetiocima tokom cele godine posve retke, privlačne i neponovljive turističke sadržaje.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Odmor, rekreacija, plovidba, osmatranje i proučavanje prirode u Specijalnom Rezervatu Prirode – Zasavica može biti ostvariv i za Vas. Obrazovni programi za đake i studenate u cilju proučavanja prirodnih vrednosti preporučuju se kroz jednodnevne i višednevne boravke i stručno pripremljene programe i aktivnosti.

Zbog svog biodiverziteta, prisustva reliktnih, endemičnih i retkih vrsta i njihovih životnih zajednica, nedovoljno podataka o nekim grupama organizama, kao što je slučaj sa insektima, mogućnosti praćenja inter i intraspecijskih odnosa, interakcije abiotičkih i biotičkih faktora, područje se može odrediti kao intersantno i pogodno za naučna i stručna istraživanja.

Sportskim ribolovcima je, na posebno uređenim lokacijama i čekama omogućen, uz malo sreće, ulov lepih primeraka divljeg šarana, štuke ili zlatnog karaša.

Vožnja čamcima kroz samu Zasavicu za ljubitelje foto-safarija pravo je uživanje pošto vas priroda nikada ne ostavlja ravnodušnim, a kao posebna atrakcija nudi se eko hleb i mačvanska riba na talandari.

Za individualne i organizovane posete sve stručne informacije i vodičku službu obezbedjuje upravljač zaštićenog područja Pokret Gorana iz Sremske Mitrovice.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Pored sremskomitrovačkog pravoslavnog groblja Nemci i ustaše su od 1941. do 1944. ubili oko 7950 ljudi i žena. Izmučene žrtve su bajonetima primoravane da same sebi kopaju raku.

Na ovom prostoru je sahranjeno i 308 boraca narodnooslobodilačke vojske, koji su pali za oslobođenje Sremske Mitrovice, kao i 20 vojnika bugarske i 18 vojnika Crvene armije. Tu su sahranjeni i posmrtni ostaci četvorice narodnih heroja: Janka Čmelika, Stanka Paunovića-Veljka, Boška Palkovljevića-Pinkija i Slobodana Bajića-Paje. Spomen groblje je uređeno 1960. prema projektu arhitekte Bogdana Bogdanovića. Na zemljanim humkama nalaze se i bronzani plamenici, između njih su tri kamene ploče sa uklesanim tekstom čiji je autor Dobrica Ćosić i kockasti kameni spomenik sa imenima četvorice narodnih heroja.

Pored spomen-groblja nalazi se spomen-kompleks žrtvama fašističkog terora kao i spomen-muzej koji je radio do početka devedesetih godina XX veka.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Na starom spomeničkom trgu, sa najlepšom građanskom arhitekturom u Sremskoj Mitrovici, dominira otvoreni rimski lokalitet sa objektima iz IV veka naše ere.

Žitni trg je kao urbana celina u današnjem obliku zabeležen na planu grada iz 1780. godine. Nazvan je po trgovini žitom, koja se na njemu obavljala.  Žito se dalje Savom odvozilo u druge delove carstva. Tokom 19. veka trg se razvio u trgovačko – zanatski centar sa prilazima pristaništu i centru varoši. Oko pijace su podizane prizemne i jednospratne kuće poslovno – stambene namene.

Kontinuitet života na prostoru trga potvrđuju i arheološki ostaci antiškog grada Sirmijuma, prezentovani u okviru otvorenog arheološkog lokaliteta.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Galerija ,,Lazar Vozarević’’ osnovana je i počela sa radom novembra 1973. godine izložbom slika i crteža Lazara Vozarevića. Galerija ima dva jasno profilisana dela: memorijalni i živi. Nalazi se na adresi Gradski park 4.

Osnovno galerijsko jezgro čini memorijalni deo koji se sastoji od originalnih slika, crteža, kolaža i materijala koji se vezuje za stvaralaštvo Lazara Vozarevića.

Lazar Vozarević rođen je 1925. godine u Sremskoj Mitrovici, a umro 1968. godine u Beogradu. Završio je Akademiju likovne umetnosti u Beogradu. Boravio je u Parizu 1951-1952, 1954-1956, 1958 i 1962. Pored slikarstva bavio se mozaikom i ilustracijom. Bio je docent na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Dela mu se nalaze u Galeriji ,,Lazar Vozarević’’, Sremska Mitrovica, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Umetničkoj galeriji na Cetinju kao i u značajnim zbirkama u inostranstvu: David Rockfeller (SAD), Guido Tervizan (Italija), Vila Lobos (Brazil), Philipe Baudet (Francuska), Paul Flockerman (SAD) i dr. Vozarević je samostalno izlagao u Beogradu, Zagrebu, Sremskoj Mitrovici, Parizu, Rimu, Brazilu, Veneciji, Njujorku i dr. Lazar Vozarević je u okviru jugoslovenske selekcije izlagao na Bijenalu mladih u Parizu, na Međunarodnoj izložbi u Tokiju, na Mediteranskom bijenalu u Aleksandriji i na Bijenalu u Sao Paolu.

Drugi deo u strukturi Galerije odnosi se na dinamičke akcije u oblasti žive i savremene umetnosti. Galerija organizuje dve stalne manifestacije: Sremskomitrovački salon (Vojvođanski salon) koji svake druge godine prikazuje najnovija dostignuća u oblasti likovne i primenjene umetnosti i arhitekture u Vojvodini i Likovni salon Srema na kome izlažu likovni stvaraoci sa ovog područja. Galerija je do sada organizovala preko 160 izložbi u svojim prostorijama i dvadesetak izložbi u zemlji i inostranstvu.

Ako Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.