MANASTIRI

Ukoliko dolazite u Srem, ne smete propustiti obilazak Fruške gore, sremskog bisera o kojem su ispričane mnoge priče i legende. Posebnu pažnju treba posvetiti čuvenim fruškogorskim manastirima, koji nikoga ne ostavljaju ravnodušnim.

Na prostoru 50 kilometara dužine i 10 kilometara širine na sremskoj planini Fruška gora, smešteno je šesnaest srpskih pravoslavnihmanastira, od kojih je većina vaspostavljena kao živeća. Ova jedinstvena kulturno-istorijska celina utvrđena je za kulturno dobro od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju 1990. godine, a predložena je i za upis na listu svetske baštine UNESKO-a.

Šire područje Fruške gore od davnina je bilo bogato svetilištima, a tokom 16. i 17. veka na ovom prostoru je zabeleženo 35 manastira. Od vremena nastanka ovi manastiri nebrojeno puta su pljačkani, rušeni i napuštani, a najozbiljnije su stradali tokomDrugog svetskog rata. Nekoliko manastira je teško oštećeno i tokom NATO bombardovanja 1999.

Kao i za većinu fruškogorskih manastira osnivač manastira Beočin je nepoznat.

Posvećen je prazniku Vaznesenja Hristovog. Prvi podaci o ovom manastiru datiraju iz XVI veka. O ovom manastiru ima neobično malo podataka, pogotovo ako se uzme u obzir da se radi o veoma značajnom fruškogorskom manastiru.

Važan događaj iz istorije manastira je prenošenje moštiju Stefana Prvovenčanog iz manastira Fenek 1815. godine. Tokom II svetskog rata manastir nije pretrpeo nikakva oštećena.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Bešenovo je manastir SPC, jedan od 16 Fruškogorskih manastira u pokrajini Vojvodini. Manastir, tačnije njegovi ostaci se nalaze na južnim padimana središnjeg dela Fruške gore.

Manastirska crkva je posvećen Sv. Arhanđelima Gavrilu i Mihajlu, u narodu poznatiji kao Sabor Svetih Arhanđela.

Bešenovski manastir se nalazio kod naselja Bešenovački Prnjavor, nekadašnjeg manastirskog prnjavora. Manastir se nalazi na mestu gde valoviti i brežuljkasti teren prelazi u brdoviti. Tu se manastir nalazi na početku doline između bregova Fruške gore.

Prema predanju manastir je osnovao srpski kralj Dragutin krajem 13. veka. Prvi zvanični podaci o postojanju manastira su turski i potiču iz 1545. godine. Po podacima sa kraja18. veka zna se da je manastirska crkva već dugo bila ozidana od cigle. 1783. godine prvi put se spominje zvonik sa kapelom, posvećenoj sv. Kirijaku i Juditi. Sledećih decenija podizani su konaci, da bi oni u završnoj fazi bili sa dva sprata i izgrađeni sa tri strane. Ulaz u manastir bio je zapadne, slobodne strane. 1909. godine oslikan je ikonostas od strane Stevana Aleksića.

Tokom Drugog svetskog rata manastir je uništavan od strane ustaša, da bi bio bombardovan 1944. godine. Sačuvani su samo delovi ikonostasa. Pošto je Bešenovo do te mere stradalo u ovom ratu u decenijama posle nije obnavljano.

Do 2012. godine ovo je bio samo zapušten lokalitet. Postavljenjem nastojatelja protosinđela Hađži Arsenija Matića, profesora Karlovačke bogoslovije intenzivirani su radovi na obnovi.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir se nalazi na zapadnom ogranku južnog obronka Fruške Gore u blizini  sela Vizić. Manastirska crkva je posvećena sv.Nikoli. Prema predanju manastir je osnovao despot Jovan Branković krajem 15.veka.

Prvi pouzdani podaci se međutim nalaze u turskim dokumentima iz druge polovine 16.veka.Početkom 18.veka Divša je zabeležena kao metoh manastira Kuveždina.Stara manastirska crkva je obnovljena 1744.a najobimnije građevinske promene na crkvi su izvedene 1764.

Tada je dozidana priprata i zvonik sa zapadne strane crkve.Ikonostas je slikao Teodor Gologlavac 1754.U Drugom sv.ratu manastir je teško oštećen a ikonostas demontiran . Od 1980.godine manastir je postepeno obnavljan tako da danas manastirski kompleks čine crkva Sv. Nikole i spratni konak. Manastir je aktivan, ženski.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir Grgeteg pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi i nalazi se na južnom obronku Fruške gore u neposrednoj blizini naseljaGrgeteg bivšeg manastirskog prnjavora.

Manastirska crkva posvećena je sv. Nikoli. Prema narodnom predanju osnovao ga je despot Zmaj Ognjeni Vuk 1471. godine. Prvi pouzdani podaci potiču iz turskih zapisa iz 1546. Krajem 17. veka manastir je napušten a 1708.obnavlja ga mitropolit Isaija Đaković.

Stara kamena crkva zamenjena je oko 1770. novom baroknom građevinom. Tada je napravljen i zvonik. Ova crkva obnovljena je 1901. po projektu Hermana Bolea. U crkvi su zabeležena dva ikonostasa.

Prvi koji se nalazio u crkvi do obnove 1901. slikao je Jakov Orfelin 1774. a drugi koji se danas nalazi u crkvi, slikao je Uroš Predić 1902. Manastirski konaci su sagrađeni u drugoj polovini 18. veka i obnovljeni zajedno sa crkvom 1901. U Drugom svetskom ratu manastir je teško stradao, srušen je zvonik i veliki deo konaka.

Danas manastirski kompleks čine crkva, konaci sa sve četiri strane i ekonomske zgrade. U hramu se nalazi ikona Trojeručica te manastir pohode mnogobrojni hodočasnici.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir sa crkvom Svete Trojice podignut je 1758. godine.

Rekonstruisan je u XX veku. Ovo je najmlađi fruškogorski manastir, ali verovatno i najleši arhitektonski spomenik na Fruškoj gori. Tokom II svetskog rata crkva je ostala neoštećena, dok je konak stradao.

Ikone na Bogorodičinom tronu delo su našeg najpoznatijeg baroknog slikara Teodora Kračuna. Za ovaj manastir vezuju se mnoge znameniti ličnosti, od kralja Dragutina do Teodora Avramovića Ticana.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Na zapadnom delu Fruške gore, na svega pet kilometara od Šida, smešten je ženski manastir Privina glava sa crkvom posvećenom Svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu.

Ovaj manastirski kompleks čine devet raznorodnih objekata okruženih visokim zidinama, od kojih je većina izgrađena u poslednjih 20 godina, a u neposrednoj blizini se nalaze potok i izvor Istočnik posvećen Presvetoj Bogorodici.

Za nastanak ovog manastira se vezuju dve legende. Jedna legenda govori da ga je podigao u XV veku despot Vuk Branković i da je tada graditeljima data izvesna suma novca za njegovu gradnju, ali pošto su oni pobegli, kao lopovi bivaju ubijeni na tom mestu i od tada i potiče naziv Privina glava, tj. „prebijena glava”. Sa više verovatnoće se može govoriti o nastanku manastira po drugoj legendi. Ona je u vezi sa zemljoposednikom Privom koji je podigao crkvu u XII veku, a na temeljima bogomolje despot Jovan Branković je u XV veku podigao crkvu. Minhenski psaltir, jedna od najznačajnijih i najraskošnijih srpskih knjiga iz srednjeg veka, čuvana je u manastirskoj riznici sve do XVII, kada ga je jedan bavarski oficir u toku Velikog bečkog rata uzeo i preneo u Bavarsku, gde se i danas nalazi.

Manastir je u Drugom svetskom ratu opljačkan, ali nije pretrpeo veća razaranja.

Ako ste u blizini Privine glave, možete posetiti manastir Svete Petke u Berkasovu, izletište Lipovača ili produžiti put do Sotskog jezera.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u okolini, pogledajte ovde.

Manastir Krušedol nalazi se na južnoj strani Fruškoj gore, u ataru sela Krušedol na putu između Iriga i sela Maradika.

Manastir Krušedol je zadužbina sremskih Brankovića. Izgradio ga je između 1509. i 1512. god. vladika Maksim (Ðorđe) Branković, sin despota Stefana Slepog i Angeline, unuk Ðurđa Brankovića Smederevca.
Prilikom konačnog povlačenja Turaka iz Srema 1716. manastir je oštećen a crkva spaljena. Međutim, ubrzo posle ovog događaja pristupilo se obnovi manastira i crkve. Barokni zvonik i konaci završeni su u prvoj polovini 18. veka. U isto vreme oslikana je i crkva, što je bilo povereno grčkim majstorima sa Svete Gore, koji su delovali na teritoriji Vlaške i Moldavije.

Manastir Krušedol sa pravom nazivaju srpskim Panteonom s obzirom da su u njemu sahranjene mnoge značajne ličnosti kao što su patrijarh Arsenije III Čarnojević, patrijarh Arsenije IV Jovanović Šakabenta, kneginja Ljubica, žena kneza Miloža Obrenovića, kralj Milan Obrenović i mnogi drugi.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir se nalazi na jugozapadnom delu Fruške gore, severno od naselja Divoš . Manastirska crkva posvećena je Sv. Savi i Sv. Simeonu.

Prema predanju, manastir je osnovao despot Stefan Štiljanović 1520.godine. Prvi sigurni podaci potiču iz turskih zapisa iz 1566-1569. godine. Stara manastirska crkva sa dva kubeta zamenjena je novom građevinom 1816. godine Nova crkva je dograđena uz zvonik, sagrađen 1803. godine. Trostrani manastirski konaci obličeni su 1810. godine. Ikonostas za staru crkvu slikao je Janko Halkozović 1722.godine,  a ikonostas za novu crkvu Pavle Simić, između 1847-1858.godine. Barokna kapela, na manastirskom groblju, sagrađena je 1788.godine. Manastir je razoren u Drugom svetskom ratu.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Po predanju ga je kralj Dragutin Nemanjić, kao metoh darovao manastiru Rača.

Nema preciznih podataka o vremenu osnivanja manastira, jedino se pouzdano zna da je u vreme Turaka srušen i da su se u porušen manastir u XVII veku doselili monasi iz porušenog i opustošenog manastira Rača. Manastirska crkva je posvećena Pokrovu Bogorodice.

Ovaj manastir predstavlja primer tradicionalne arhitekture iz krajeva južno od Dunava i Save i u njemu se primećuje potpuno odsustvo baroknog uticaja.
Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastirska crkva posvećena je Sv. Nikoli.

Manastirski kompleks predstavlja jednu od najvećih građevinskih vrednosti po primenjenom eklekticizmu, spajajući srednjevekovno srpsko graditeljstvo, vlaške i islamske uticaje.

Po ekspresivnosti ističe se freska „Pokolj dece u Vitlejemu“. Ikonostas je delo čuvenog barokonog slikara Teodora Kračuna.

U konaku je deo sa memorijalnim muzejom, posvećen srpskom prosvetitelju Dositeju Obradoviću koji se ovde zamonašio 1758. godine.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir se nalazi na jugozapadnom delu Fruške gore, između sela Divoš i Šišatovac. Manastirska crkva je posvećena Sv.Petki.

Po predanju manastir je osnovala udovica Stefana Štiljanovića, despotica Jelena, u prvoj četvrtini 16.veka. Prvi pouzdani podaci potiču iz 1566-1567.godine. Crkva je do danas zadržala prvobitni izgled, jedino je drveni zvonik u drugoj polovini 18.veka zamenjen zidanim. Crkva je ukrašena freskama koje su slikane 1588.godine. Ikonostas podignut 1735.godine stradao je u Drugom svetskom ratu, a manastur danas čini crkva i novoizgrađeni konak. Hram je obnovljen, a izgrađen je i put i ribnjak.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

[/citem]

Manastir Privina (Pribina) glava sa crkvom posvećenoj arhistratizima Mihailu i Gavrilu osnovao je, prema predanju, vlastelin Priba (Priva) u 12. veku.

Po drugom, prihvatljivijem predanju, osnovali su ga sremski despoti Brankovići krajem 15. veka. Prvi sigurni podaci datiraju iz 1566/7 godine. Na mestu stare, između 1741. i 1760. godine podignuta je današnja crkva, po uzoru na hram Novog Hopova. Konaci su građeni između 1753. i 1771. godine, a današnji oblik dobili su u drugoj polovini 19. veka. Ikone na ikonostasu, prestolima i zidne slike u centralnom delu crkve izradio je 1786/91. Kuzman Kolarić.

Manastir Rakovac nalazi se na severnoj strani Fruške gore u Rakovcu, 10 km od Novog Sada. Manastirska crkva posvećena jesv. Kozmi i Damjanu.

Legenda kaže da je manastir Rakovac podigao izvesni Raka, koji je na tom mestu ubio jelena. Kako se jelen u hrišćanstvusmatra simbolom samoće i čistote monaškog poziva, Raka je obećao da će svoj greh iskupiti, tako što će na tom mestu izgraditi manastir. Međutim prvi zvanični dokument o manastiru Rakovac datira iz 1546. godine kada su Turci izvršili popis Srema, radi ubiranja poreza. Tokom svog postojanja manastir je nekoliko puta bio manje ili više oštećen, međutim najveću štetu pretrpeo je u I svetskom ratu kada je opljačkan, i u II svetskom ratu. Ratu kada je minirana crkva i zvonik jer je u njemu otkrivena partizanska štamparija. Crkva Manastira je tokom 90-ih godina većim delom obnovljena, a 2003. godine, zahvaljujući donacijama, započeta je izgradnja i obnova konaka.

U zidu kapele manastira Rakovca 1893. su pohranjene kosti mitropolita beogradsko-karlovačkog Vićentija Jovanovića, zaslugom tadašnjeg mitropolita karlovačkog i patrijarha srpskog Georgija Brankovića.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir Staro Hopovo je smešten u istočnom delu Fruške gore na 2 km udaljenosti od manastira Novo Hopovo.

Manastir Staro Hopovo osnovao je, prema predanju, Ðorđe Branković. Pouzdana svedočanstva o manastiru potiču iz 1745/6 godine. Na osnovu dokumenata iz 1751. godine vidi se da je do tog vremena imao crkvu, posvećenu sv. Nikoli, sa drvenim zidovima. Umesto ove crkve koja je stradala u zemljotresu, izgrađena je 1752. godine današnja jednobroda građevina sa kupolom, posvećena svetom Pantelejmonu. Od 1955. sve ikone, osim prestonih, čuvaju se u Pokrajinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture, gde su i konzervirane.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir Velika Remeta je jedan od 16 fruškogorskih manastira. Nalazi se u istočnom delu Fruške gore, severozapadno od istoimenog naselja i nekadašnjeg prnjavora Velika Remeta, u čijem se ataru danas nalazi. Manastir prostorno i administrativno pripada opštini Irig.

Manastir je posvećen svetom Dimitriju, a u njegovom sastavu se nalazi i crkva posvećena ovom svecu. U okviru manastira se nalaze i dve kapele — svetog Jovana Krstitelja iz 18. veka i Uspenija Presvete Bogorodice iz 1970.

Manastir Velika Remeta nalazi se na južnoj strani Fruške gore, duboko u planini i na visini od 270 m. Udaljen je svega 5-6 km od puta Beograd-Novi Sad, pa je lako dostupan vernicima i drugim posetiocima.

Po predanju, manastir je osnovao kralj Dragutin kada je u lovu pao sa konja i ostao trajno hrom i predao vlast svom bratu Milutinu. Prema zvaničnim podacima Velika Remeta se prvi put pominje 1562. Postoji i jedan pisani podatak iz 1509. da je izaslanik-kaluđer despotice Angeline Branković dolazio u manastir posvećen svetom Dimitriju (manastir Velika Remeta je posvećen ovom svetitelju).

Današnji manastirski kompleks je veoma star i smatra se da je njegova gradnja započeta još u 15. veku. Barokni zvonik pridodat mu je 1735. i posvećen je rođenju svetog Jovana Preteče (svetog Jovana Krstitelja). Fasada crkve prilagođena baroknom izgledu u periodu 1733—1753. Nove ikone za ikonostas izrađene su u prvoj polovini 18. veka. Međutim, prestone ikone su starije. Ove ikone su slikali 1687. pridvorni ruski zografi Leontije Stefanov, Joan Maksimov i Spiridon Grigorev.

Na početku Drugog svetskog rata u manastir ulaze ustaške jedinice i u njemu ostaju sve do proleća 1943, tako da je komisija zagrebačkog Muzeja za umjetnost i obrt 10. septembra 1941. došla da popiše imovinu manastira i da je odnese u Zagreb. Ona je preuzela svega oko 60 predmeta, što govori da su ostala dobra bila pokradena i uništena. Kada su proleća 1943. ustaše napuštale manastir, spalile su ga.

Velika Remeta je obnovljena 1982.

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.

Manastir Vrdnik je jedan od najznačajnijih manastira na Fruškoj gori, poznat još i kao Mala Ravanica jer su u njega bile prenete mošti Kneza Lazara.

Kao i kod većine fruškogorskih manastira prošlost manastira Ravanica u Vrdniku ostaje nejasna. Prvi podatak o njemu dolazi iz turskih dokumenata gde se u popisu iz 1566. godine navodi njegovo imanje i određuje suma od 3000 akči za njegov otkup. Monasi iz manastira nisu uspeli da sakupe potrebnu svotu pa su se, plašeći se turske osvete, razbežali na sve strane. Na svu sreću pojavio se jedan meštanin Kupinika (Kupinova) po imenu Pejo koji je isplatio Turcima traženi iznos.

Teško je reći kada je manastir stvarno podignut. Sigurno je jedino da je osnovan u vremenu između kraja XV i početka XVI veka. Budući da se ne zna vreme njegove gradnje to se još manje zna ko ga je sagradio. Opis fruškogorskih manastira iz 1753. godine pravi dodatnu zabunu navodeći da je Zdatelj že jego sv. knez Lazar serbski, odnosno navodi da je osnivač ovog manastira knez Lazar. No, to je netačan podatak.

Crkva i konaci su bili veoma primitivno građeni – od pletera i drveta koje je oblepljeno blatom. No, to je bilo dovoljno da manastir bude osposobljen za svoju svetu misiju u narednim vekovima. Kako su monasi iz Ravanice sa sobom doneli i sve one dragocenosti koje su uspeli da izvuku iz svoga manastira, posebno mošti kneza Lazara, to se i manastir u Vrdniku od toga doba počeo zvati Ravanicom. Po popisu iz 1753. godine vidi se da je crkva od kamena nazidana u znaku krsta, sa svodom od cigle i pokrivena šindrom od hrastovine. Bila je krečom okrečena (znači nije bila živopisana), a ni ikonostas se ne pominje. U to vreme manastir je bio siromašan pa su vrdnički monasi često putovali u Rusiju tražeći materijalnu pomoć. Ipak, vremenom, najviše zahvaljujući tome što su u njemu bile smeštene mošti kneza Lazara, manastir je primao sve više posetilaca, a i novčana pomoć je bila sve veća.

Ikonostas je izrezbario karlovački duborezac Marko Vujatović (1809-14), a pozlatio ga je Petar Čortanović. Najlepše su izrađene carske dveri i Bogorodičin tron. Sam ikonostas po svom stilu jeste prelaz od baroka ka klasicizmu.

Godine 1811, na Vidovdan, kada je završena manastirska crkva, u nju su prenete mošti kneza Lazara.

U crkvi je dugo sa desne strane oltara, pod samim prestonim ikonama, ležao kivot od kiparisa (izrađen 1826. godine) u kojem su počivale mošti kneza Lazara. Mošti su morale da se u više navrata sklanjaju iz manastira. Tako su 1716. godine zbog opasnosti od Turaka boravile jedno vreme u Futogu. Ponovo 1848. godine vrdnički monasi moraju da sklanjaju mošti, ovaj put u strahu od Mađara i to u Klenak. No, tu su boravili tek tri meseca i onda su ponovo vraćene u Vrdnik. Danas, one više nisu u Vrdniku, već su vraćene uRavanicu, zadužbinu kneza Lazara. U manastiru postoji jedan komad moštiju i izložen je u staklenoj posudi ugrađenoj u kivot.

Vrdnički manastir je u svakom pogledu izuzetno vredan i predstavlja jedan od najkapitalnijih na Fruškoj gori. Dugo je bio i među najbogatijim na Fruškoj gori – 1905. godine poseduje 1696 jutara zemlje, a 1941. godine ukupno 1420 jutara. Osim dela moštiju kneza Lazara, manastir poseduje još i mošti svete velikomučenice Anastasije (III vek), svetinje sa Hristovog groba, deo moštiju sv. Teodora Tirona. Sve te relikvije su izložene ispred ikonostasa. Slava manastira Ravanica je Vidovdan – 28. juna (15. juna – po starom kalendaru).

Ukoliko Vas interesuje smeštaj u blizini, pogledajte ovde.